Mikołajki – co to za święto i skąd pochodzi?

Mikołajki to święto obchodzone w Kościele katolickim i prawosławnym ku czci św. Mikołaja z Miry. Wypada ono 6 grudnia i aż do XIX wieku był to dzień wolny od pracy. Dziś święto to przybrało głównie formę wręczania najmłodszym drobnych prezentów w nocy z 5 na 6 grudnia. Warto jednak poznać jego historię.

Kim był św. Mikołaj?

Niewiele mamy dokładnych informacji na temat jego życia. Podaje się, że był on biskupem z Miry, która położona jest w dzisiejszej Turcji. Żył na przełomie III i IV wieku naszej ery, a jego kult znany jest w chrześcijaństwie od IX wieku. Dzięki licznym, poświadczonym przez Kościół cudom za jego wstawiennictwem już wówczas jego wspomnienie 6 grudnia zyskało rangę święta.

Tradycję wręczania tego dnia prezentów zawdzięczamy właśnie biskupowi z Miry. Urodził się on w zamożnej i pobożnej rodzinie, a swoje życie poświęcił kapłaństwu i działalności dobroczynnej. Legenda głosi, że aby ocalić honor córek sąsiada, przez trzy noce wrzucał przez okno pieniądze przeznaczone na ich posag. Historia ta zainspirowała potem zakonnice w średniowiecznej Francji do roznoszenia dzieciom prezentów w wigilię święta Mikołaja – zwyczaj ten powoli rozpowszechnił się w całej Europie, a Mikołaj zyskał miano opiekuna dzieci i ubogich.

Zwyczaje na mikołajki

Mikołajki jako święto obchodzi się rzecz jasna nie tylko w Polsce. W XVI-wiecznej Wielkiej Brytanii zwyczajem wśród uczniów było wynoszenie dyrektora z budynku – 6 grudnia władzę w szkole przejmowały dzieci. W niektórych krajach prezentów nie przynosi dzieciom św. Mikołaj, a zupełnie inna postać. We Francji mamy do czynienia z Père Noël (Dziadkiem Świąt), w Szwecji jest to skrzat, w Chinach Staruszka Bożonarodzeniowa, a we Włoszech – wiedźma. Co ciekawe, w Austrii najmłodszych może odwiedzić też Krampus, pół-kozioł, pół-demon, który przychodzi ukarać niegrzeczne dzieci.

Wiele rodzin wybiera Mikołajki jako dobry dzień na pisanie listów do Świętego Mikołaja. Warto jednak zrobić to jeszcze przed 6 grudnia, aby mikołajkową niespodzianką był podarunek z listy. Radość pociechy gwarantowana! Przy okazji dobrze przypomnieć sobie adres do Świętego Mikołaja:

Główna skrzynka Świętego Mikołaja

FI-96930 Koło Podbiegunowe

Laponia

Finlandia

Żeby na pewno dostać prezenty, należy pamiętać o wystawieniu na noc skarpet lub wyczyszczonych butów. Tylko wtedy Mikołaj zostawi w nocy upominki!

Dawniej 6 grudnia przebierano się za Świętego Mikołaja i odwiedzano okoliczne dzieci razem z aniołkiem. Mikołaj prosił dziecko o zmówienie pacierza i pytał rodziców o sprawowanie malucha. Na koniec wizyty dawał prezenty lub rózgę.

Dzisiaj przebieranie się za Świętego Mikołaja ma miejsce i na mikołajki, i na Boże Narodzenie, podobnie jak poranne sprawdzanie, czy św. Mikołaj zawitał do domu i zostawił coś w butach czy skarpecie.

Przez wieki zmieniał się również wygląd Świętego Mikołaja. Na początku przedstawiany był jako poważny i dostojny biskup odziany w szaty kościelne. Jest to wizerunek, który znamy między innymi z ikon i rycin religijnych. W dzisiejszych czasach kojarzy się go raczej jako pogodnego, poczciwego staruszka z siwą brodą, ubranego w charakterystyczny czerwony strój. A to za sprawą reklamy Coca-Coli, która spopularyzowała taki wizerunek.

Chociaż wygląd i tradycje związane ze Świętym Mikołajem zmieniały się w ciągu stuleci, mikołajki od zawsze łączyły się z czynieniem dobra i obdarowywaniem bliskich choćby drobnymi upominkami. Zadbaj o to i w tym roku!

Poznaj również polskie tradycje bożonarodzeniowe.